Aan het werk in Lesotho

Hola Tod@s!

Buiten vakantie in Zambia om zijn we natuurlijk ook gewoon druk bezig in Lesotho. Alles bij elkaar hebben we hier zo’n vijf weken werk achter de rug.

Het werken hier is heel anders dan in Zambia, en het is leuk om deze ervaring ook mee te krijgen. CRS is heel erg groot in Zambia, met name in HIV/Aids programma's betaald door de Amerikaanse overheid - het zogenaamde PEPFAR. PEPFAR staat voor de "President's Emergency Plan for Aids Relief" en is een in Europa onderbelicht programma van GW Bush. In de afgelopen vijf jaar hebben ze ongeveer 10 miljard dollar in het plan gestoken, en veel van die fondsen worden in programma’s uitgevoerd door CRS en vele andere organisaties gestoken. In Zambia betekent dat dat CRS een ondersteuningsnetwerk voor bijna 55000 wezen en kwetsbare kinderen ("OVC" worden die genoemd - orphans and vulnerable children) heeft opgezet. Het OVC programma levert kinderen onderwijs, psycho-sociale steun, medicijnen indien nodig, en ondersteuning en training aan de gezinnen die de OVC opvangen. Het is in Zuidelijk Afrika niet te doen om alle miljoenen OVC in kindertehuizen op te vangen, en veelal wordt dat door de familie gedaan. In Lesotho zijn er duizenden gezinnen die 5 (!) OVC hebben opgenomen! Buiten 55000 OVC is er ook nog het AidsRelief programma, dat geinfecteerde mensen van medicijnen voorziet (voor PEPFAR niet beschikbaar) en ook voorlicht in voeding en nieuwe landbouwtechnieken aanleert. HIV/AIDS wordt tegenwoordig veel integraler benadert, omdat buiten medicatie ook voeding en psychosociaal welzijn verschrikkelijk belangrijk is om ervoor te zorgen dat HIV niet overgaat in AIDS.

De eerste ronde PEPFAR is bijna afgelopen en president Bush heeft de nieuwe ronde een paar maanden goedgekeurd gekregen. Voor de komende 5 jaar is er niet minder dan $50 miljard toegezegd. Dat is miljard, en geen miljoen. Bush heeft natuurlijk een afschuwelijke "legacy" (hij is hard bezig zijn legacy nog slechter te maken) maar hij heeft wel ervoor gezorgd dat meer dan een miljoen mensen in Zuidelijk Afrika nu gratis medicatie krijgt die 5 jaar geleden onbetaalbaar waren. Er is natuurlijk wel veel terechte kritiek op het programma. Zo is het gefundeerd op het "ABC principe": abstinence, be faithful, condoms (onthouding, wees trouw, condooms) en ook in die volgorde. Organisaties die abortus toestaan of reproductieve rechten promoten hebben nagenoeg geen toegang tot de fondsen. Veel meer nadruk zou kunnen liggen op veilig vrijen in plaats van op onthouding (wat een niet erg efficiente preventiemethode is, en het is veel goedkoper om een besmetting te voorkomen dan om een besmette persoon van medicatie etc te voorzien), maar dat is de neo-conservatieve agenda die in PEPFAR verwerkt zit. Aan de andere kant, PEPFAR heeft de Amerikaanse overheid wel tot de grootste distributeur van condooms in de wereld gemaakt.

Hoe dan ook, al die PEPFAR fondsen hebben CRS Zambia tot een grote organisatie gemaakt. Er zijn meer dan 200 CRS stafleden, die samenwerken met duizend werknemers van de lokale partnerorganisaties (van het Caritas netwerk). CRS Lesotho is daarbij vergeleken piepklein. Het kantoor heeft 30 werknemers (50% vrouw) en Lesotho heeft veel minder fondsen dan Zambia. Dat maakt het werken ook heel erg anders, maar wel heel erg leuk. In Zambia was ik voornamelijk bezig met "Peace & Justice issues" (zoals mijnwerkersrechten, millieugevolgen van mijnbouw en meer overheidsinkomen voor ontwikkeling uit mijnwinsten) en de hulp voor mensen getroffen door de overstromingen in de regentijd. In Lesotho, waar de situatie veel anders is, ben ik voor de helft bezig met projectvoorstellen schrijven en de andere helft is ondersteuning van voedselprogramma's.

Voedselzekerheid is een enorm probleem in Lesotho. Mensen hebben simpelweg niet genoeg te eten. Er zijn experts die beweren dat Lesotho nooit voldoende voedsel kan produceren voor haar eigen bevolking. Het land is bergachtig dus dat beperkt de goede landbouwgrond al, en de bodemerosie is verschrikkelijk. Hellingen zijn volledig kaal, er is geen "top soil" meer, en niet eens allemaal door ontbossing, maar gewoon door wind en de sporadische regen. De beschikbare grond is niet bepaald vruchtbaar en het onvoorspelbare klimaat zorgt ervoor dat er weinig garantie is dat oogsten goed zijn. Op dit moment zijn hoge voedselprijzen over de hele wereld ook nog actueel - wat nog verergerd wordt door de ramp in Myanmar en misschien ook nog wel de aardbeving in China - en dus is het nog moeilijker voor al arme mensen om aan voldoende voedsel te komen. CRS in Lesotho probeert de bevolking in de extreem kwetsbare hooggelegen gebieden minder kwetsbaar te maken. Omdat 27% van de bevolking hier HIV geinfecteerd is, is de soort voeding ook belangrijk naast voldoende voeding. Een van de oplossingen die CRS hier heeft bedacht is het principe van "keyhole gardens". Dat zijn tuintjes waar individuele huishoudens groenten kunnen verbouwen die hun dieet verbreden en voor meer voedsel zorgen. Ook organiseert CRS "seed fairs", markten waar boeren en aanbieders van gereedschap, zaden, kunstmest, ploegdiensten, etc samengebracht worden. De allerarmsten krijgen dan coupons van CRS waarmee ze de benodigde "inputs" kunnen kopen. Op die manier hebben boeren alle benodigde zaken snel bij elkaar. In de praktijk blijkt dit goed te werken en 86% van de boeren die meededen aan de seed fairs zeggen dat dit jaar de oogst beter is dan vorig jaar. Omdat toegang tot water ook nog een probleem is, voor huishoudelijk maar ook voor landbouwgebruik, heeft CRS een programma voor kleinschalige irrigatiesystemen opgezet. Al deze programma's worden gefinancierd door de Amerikaanse overheid, de Britse overheid, de Ierse overheid en verschillende VN organisaties (FAO/WFP). Ik ondersteun deze programma's in Lesotho - schrijf rapporten, analyseer evaluatie data - en schrijf nieuwe programmavoorstellen voor onder meer UNIFEM en het Nederlandse ministerie van BuZa.

Verder is het leven in Lesotho ook best oke. Het is heel anders dan Zambia, waar het klimaat perfect is en de mensen ontstellend vriendelijk. In Zambia waren mensen vaak heel erg geinteresseerd in je of tenminste heel aardig, zoals de kerel die ik regelmatig op weg naar werk passeerde. Hij reed zijn fiets aan de overkant van de straat, maar telkens als-ie me zag stapte hij af, lachte breed, zwaaide en riep "Mzungu! Mzungu!" (blanke! blanke!). De Basotho zijn ... anders. Mensen zijn redelijk gereserveerd, zoniet chagrijnig, in het dagelijks leven. Verder is het in Lesotho gewoon winter. Het weer is prachtig want het regent bijna nooit (slecht voor de landbouw) en overdag een graadje of 22. Maar 's nachts is het gewoon koud. Ik woon in een "chalet" en voor het eerst in mijn leven in een "gated community" op de helling van de bergen die de staf overzien. Het chalet heeft 5 kleine verdiepinkjes die allemaal open met elkaar in verbinding staan. Gevolg: het is niet warm te krijgen. Ik zit nu dus onder een dekentje te typen. Bovendien is er een groot gebrek aan electriciteit. Daardoor wordt elke werkdag rondom 8:30 de stroom afgesneden tot een uur of 11:00 - 12:00 en behelpen we ons met hulpbatterijen etc. Een aggregaat is niet te betalen met de huidige olieprijzen.

Wat wel heel erg positief is, is dat het land beduidend goedkoper is dan Zambia. Zambia was op zijn minst net zo duur als de VS. Omdat Maseru aan de Zuid-Afrikaanse grens ligt is hier ook bijna alles te krijgen. De supermarkt - dezelfde keten als in Zambia: Shoprite - is de helft goedkoper en heeft twee keer zoveel. Het is wel erg vlees georienteerd, dus de lamskoteletjes zijn spotgoedkoop, alsmede elk stuk rundvlees dat je je maar kunt indenken. Openbaar vervoer is heel beperkt en dus krijg ik elke dag en tijdens het weekend een auto van CRS mee. Ik ben nu dus een van die mensen die in een loeigrote toyota landcruiser rondrijd - en weet nog niet precies wat ik daarvan vindt. Ik ben wel blij dat ik het links rijden inmiddels onder de knie heb.

Het fijne van een auto tot je beschikking hebben is dat ik erg mobiel ben. Daardoor kon ik Abby vorige week zaterdag hoogst persoonlijk naar het vliegveld in het Zuidafrikaanse Bloemfontein rijden. Ik ben namelijk al ruim een week alleen in Lesotho. Dat zit zo: Abby is sinds sinds een week aan de slag gegaan als program quality manager voor CRS. In Pakistan. Er was een opening en ze is gevraagd ernaar te solliciteren. Dat heeft ze gedaan en ze heeft de baan gekregen. Ik ga niet later dan 15 juni ook die kant op. Over het hoe en wat van mij later meer.

Nou, tot zover maar weer. Ik ga een visje in de oven gooien en me klaarmaken voor een nieuwe werkweek.

Groetjes, vanuit Lesotho nog, en de volgende keer komt vanuit...

Niek

Tenslotte, wisten jullie dat:
- Ajax (Cape Town) in Zuid Afrika ook al geen kampioen kan worden?
- De sportschool hier zo ontstellend mooi en goed is dat ik me schaam dat lidmaatschap maar $18 per maand kost?
- Ik eergisteren naast de koning van Lesotho aan de ijzers heb gehangen?
- Ik dat pas in de gaten had toen zijn vier bodyguards ineens een stuk dichterbij kwamen staan?
- Hij zelfs een bodyguard heeft die zijn tas voor hem draagt?
- Hij nog wel wat extra work-outs kan gebruiken want hij is een stevig en rondbuikig kereltje?
- Ik elke keer als ik een boodschapje in Zuid Afrika wil doen 4 stempels in mijn paspoort krijg (exit Lesotho, enter Zuid Afrika, exit Zuid Afrika, enter Lesotho)?
- Dat nogal een verspilling van paspoortpagina's is?
- Ik nu officieel een resident van de Verenigde Staten ben?