WARNING:

"serious environmental fumes emanating from this room due to disposal of big waste products."

Het is nogal een kryptische zin, en ik moest hem verschillende keren lezen om hem te begrijpen. Maar daar staat dus, in keurig Algemeen Beschaafd Zambiaans:"Niet hier poepen, want het stinkt het hele kantoor op!" Het staat op een velletje dat op een toilet op het CRS kantoor is opgehangen.

Welcome to Zambia, dus. We zijn hier anderhalve week geleden probleemloos aangekomen. Abby en ik zijn op 11 januari van Washington naar Nederland gevlogen, alwaar we 4 gezellige en intensieve dagen met familie en vrienden hebben gehad. De woensdag erna zijn we heel relaxed doorgereisd naar Lusaka, de hoofdstad van Zambia. We hadden een "missionarissenticket" van British Airways (wat niet meteen door de dame aan de incheckbalie werd geloofd - allicht zagen Abby en ik er te hip uit voor de gemiddelde missionaris) en met dat ticket mochten we maar liefst een totaal van 6 bagagestukken inchecken. Dat was meer dan Abby en ik hadden verwacht en dus hoefden we daaraan geen extra kosten te maken.

De vlucht van London naar Lusaka was een "red eye flight", dus echt de nacht in het vliegtuig doorbrengen. Ik ben nog steeds geen beste slaper in bussen en vliegtuigen, maar desondanks wist ik er (met behulp van een noeste Gin-Tonic) een paar uurtjes slaap uit te persen. Aangekomen te Lusaka had ik weer die heerlijke aankomst-in-de-tropen ervaring: vliegtuig uit en trapje af en je staat midden op de landingsbaan. Het vliegveld is klein en omringd door groen, en de warme lucht en tropengeuren omhelzen je. Ik was echt weer blij om na een jaar in de VS weer in de tropen te zijn!

We moesten in een ellenlange rij voor de migratie gaan staan, die ook niet bepaald snel vooruitging. Toen we na goed 40 minuten aan de beurt waren kreeg ik een maand visum ($25) en Abby maar meteen 3 jaar ($100) – een teken dat de EU nog wat harder aan de Zambiaanse weg moet timmeren. Na de migra snel in de rij voor de bagage gaan staan en, hieperdepiep hoera, al onze bagage was probleemloos gearriveerd. Snel door de douane, daar werden we keurig opgewacht door een man van CRS die al lang blij was dat "zijn pakketje" ook daadwerkelijk was aangekomen, en we konden de auto in naar ons nieuwe huisje.

De eerste indruk van Zambia was gaaf. Anders, wijds, ruim, schoon (in vergelijking met Honduras) en iedereen rijdt aan de verkeerde kant van de weg. Op zich geen probleem, maar het duurt even voor je uitvogelt welke kant je op moet kijken voor het oversteken, en ook om aan de juiste kant van de weg te gaan staan om op een bus te wachten.

Aangekomen in ons nieuwe huisje moesten we wel even slikken. Alles is toch minder luxe, schoon en nieuw dan we gewend zijn. Maar we zeiden ook allebei meteen weer dat we gewoon weer moesten wennen aan hoe de dingen zijn in een ontwikkelingsland. Een week later zien we het verschil alweer niet meer.

Ons huisje is een van de 5 huisjes op een “plot” (ommuurd terrein). Het zal alles bij elkaar iets van 14 bij 10 meter zijn, twee slaapkamers, een grote keuken en het mooiste van allemaal: HEET WATER! Noem me een watje, maar ik hecht aan mijn warme douche in de ochtend. We hebben een eigen voortuintje (keurig bijgehouden door onze wacht, Christopher) en een achtertuintje. We vallen met onze neus in de boter, want het is passievruchtentijd en we eten ons er ziek aan. Bovendien komt de schaduw in ons achtertuintje van twee stevige avocadobomen, die ook ram- en ramvol hangen met avocados. Met een week of twee gaan we ons ziek eten aan guacemole etc. Beetje jammer alleen dat een zakje tortillas hier al gauw $10 kost.

Na de donderdag een beetje bij te zijn gekomen en alleen een “grand tour” van het CRS kantoor te hebben gedaan, ben ik vrijdagochtend om 8 uur aan de slag gegaan. Mijn eerste taak als fellow is om een voorstel voor de “extractives industry” te schrijven. In het kort komt het er op neer dat Zambia uit financiele nood haar staats-koperbedrijven heeft moeten verkopen aan buitenlandse bedrijven. Die maken er sinds een paar jaar heel erg veel winst op door de enorm gestegen koperprijzen, en ondertussen betalen ze steeds slechtere salarissen, verslechteren de arbeidsomstandigheden, zijn de consequenties voor het millieu afschuwelijk (de Copperbelt is een van de meest vervuilde plaatsen op aarde), zijn er geen sociale voorzieningen meer, en betalen de bedrijven nagenoeg geen royalties en/of belastingen. Het project waarvoor ik nu het inhoudelijke en financieringsvoorstel schrijf probeert een coalitie van mijnwerkers, kerken, buitenlandse aandeelhoudersgroepen etc bij elkaar te brengen om een dialoog tussen de mijnbedrijven, de Zambiaanse overheid en “het maatschappelijk middenveld” op gang te brengen om zo een eerlijker verdeling van de koperinkomsten eruit te slepen. Interessant en uitdagend.

De fellowship duurt nog tot midden september, maar Paul verwacht dat ik met een maand of 5-6 wel klaar kan zijn voor de volgende stap. Waar dat is, dat weet nog niemand. De "regio" heeft de eerste keuze, dus als CRS zuidelijk Afrika me graag wil behouden, dan kunnen ze dat doen. Dan weten we ook dat de regiodirecteur van Zuid Azie nog altijd erg enthousiast is over Abby en mij, en er is dus een gerede kans dat we alsnog die kant op gaan, zeker als er voor Abby ook een baan inzit. Ik heb uiteindelijk nog steeds een toch zeer gewild en moeizaam verkrijgbaar werkvisum voor Pakistan in mijn paspoort, en op de dag dat we in Zambia aankwamen kregen we ook te horen dat Abby’s werkvisum voor Pakistan is toegekend. Over slechte timing gesproken! Maar goed, over de volgende stap denken we nog niet teveel na, eerst maar flink van Zambia genieten.

Om dit chaotische verhaal af te sluiten, deel ik hier nog wat observaties. Ik verwacht in de nabije toekomst wel iets coherenters op te schrijven, maar met alle indrukken en veranderingen valt het nu even niet mee. We kunnen het er op houden dat het allemaal goed gaat met ons, en dat is het belangrijkste.

Een hartelijke groet,

Niek


• Zambianen zijn verschrikkelijk vriendelijk. Soms kijken ze wat stug, maar dan zeg je “hello, how are you?” en dan breekt het hele gezicht open en krijg je een enthousiaste reactie;
• Zambianen zijn erg behulpzaam. Mensen op straat, markt en in bus hebben goede tips en suggesties als je erom vraagt. Als de busmensen ons teveel proberen te laten betalen, komen mensen in de bus in opstand;
• Het Zambiaanse voetbalteam heeft een paar sterspelers nodig. Zaterdagavond werden “we” met 5-1 afgedroogd door Cameroun. Typetje Jaap Stam/John de Wolf die zo af en toe rücksichtslos een tik uitdeelt of een balletje het stadion uitjast zou goed van pas komen. Gelukkig zagen “onze” jongens er wel flitsend uit met hun coole kapsels (type Edje Davids, Koné, etc);
• Er opvallend veel Aziatische moslims in Zambia zijn. Geert Wilders zou zich van de weeromstuit een nieuwe “hairdo” schrikken met al die burqa’s hier;
• Er zijn hier zo mogelijk nog meer buitenlandse ontwikkelingsorganisaties met bijbehorende grote auto’s en internationale staf. Ik moet daar nog een plaats aangeven, want ik word wel geconfronteerd met het gegeven dat ik nu onderdeel ben geworden van de “ontwikkelingsindustrie”;
• Het gemakkelijk is om nieuwe mensen te leren kennen op de expat feestjes. We hebben elk weekend een hip feestje bij iemand in huis, waar we ons de Mosi’s, Castle’s en Rhino’s goed laten smaken;
• Zambia een duur land is. Ons huisje kost $800 per maand, een biertje in de supermarkt $1, benzine $1,65 per liter, taxis zijn bijna net zo duur als in Nederland. Dat is even schrikken na het relatief goedkope leven in Midden Amerika;
• De helft van de supermarkt gevuld is met produkten van Unilever;
• Ik op de markt alvast wat gedroogde rupsen heb geproefd, en een pondje knaloranje paddestoelen in de week heb staan voor onze roerbakschotel van vanavond;
• Nshima de Zambiaanse variant is van de Latijnse tortilla: het is een stevige puree van maismeel, die je in balletjes rolt en vervolgen gebruikt als vork/lepel;
• Ik het geweldig vind om weer in een land te wonen waar je met je handen mag eten;
• Het heel erg gaaf is om deze nieuwe ervaring samen met Abby te delen, en dat we merken dat we inmiddels relatief bereisd zijn en ons daardoor in nieuwe situaties niet snel de “urine” lauw laten maken;
• Lusaka een enorm uitgestrekte stad is, waardoor weinig te belopen is;
• We ons behoorlijk veilig voelen;
• Ik jarenlang muskietennetten over de wereld heb gesleept zonder ze ooit te hebben gebruikt, en hem nu maar thuis had gelaten zodat we na nacht 1 direct op zoek moesten naar een net om die nare nare nare zoembeestje ’s nachts van onze tere huidjes te houden;
• 18% - 22%, 1 op de 5, van alle Zambianen HIV-geinfecteerd is;
• We muizen/ratten tussen het plafond en het dak hebben wonen. We zien ze nooit, maar horen ze een paar keer per dag een huiselijke ruzie uitvechten/ knaagdierenliefde bedrijven;
• De lokale munt de Kwacha is, en dat die pakweg 4000 op de dollar waard is. Er alleen maar biljetten zijn, zelfs van 50 Kwacha (1.25 ct.) zodat je al snel met een flinke haffel Kwacha’s in je broekzak rondloopt;
• Er op dit moment volop overstromingen zijn in Zambia, en er een gerede kans is dat ik aan de noodhulp activiteiten kan gaan meewerken;
• Het verkeer hier geordend en langzaam is in vergelijking met heetgebakerd San Pedro;
• Mensen mij “boss” noemen en Abby “madame”, wat ik niet erg prettig vind want ik heb het vermoeden dat die titels er met de koloniale zweep ingeslagen zijn;
• De levensverwachting in Zambia iets van 37 jaar oud is en je dus bijna geen oude mensen hier ziet;
• Zambia het op 12 na armste land ter wereld is.