Orkaan, Cholera, en vooruitgang in Haiti
Door: Niek de Goeij
Blijf op de hoogte en volg Niek
05 November 2010 | Haïti, Port-au-Prince
Hola Tod@s,
Op de dag dat we in "hunker down" zitten als gevolg van orkaan Tomas, vind ik eindelijk weer wat tijd om wat op te schrijven.
Haiti is de laatste maanden ronduit hektisch gebleven. Sinds Abby en ik de transfer maakten van Pakistan naar hier - dit was eind mei - hebben we gemiddeld tussen de 60 en 70 uur per week gewerkt. Ik had verwacht dat pakweg 6 maanden na de aardbeving het tempo wel wat omlaag zou gaan, maar dat is gewoon niet het geval. Deels om goede redenen - we hebben een heel goed programma waar we met enthousiasme aan werken - en deels omdat Haiti in de hoek zit waar de klappen vallen.
Allereerst ons programma. Ik run een team dat zich inzet om een deel van de 1,3 miljoen mensen die sinds de aardbeving in meer dan 1200 kampen in de stad wonen terug te krijgen naar hun buurten. We gaan daarvoor voor een "integrale en holistische aanpak". Dat betekent dat we een aantal zwaar getroffen buurten hebben uitgekozen en in die buurten een volledig pakket van diensten aanbieden: puin ruimen, slopen, reparen, transitionele huisjes bouwen, werkverschaffing, bescherming van kwetsbare groepen, water en sanitatie, en misschien ook nog onderwijs en andere publieke infrastructuur. Met het aanbieden van dat volledige pakket hopen we buurten weer aantrekkelijk te maken voor mensen om naar terug te keren, en zo dus vrijwillig de kampen te verlaten.
Klaar als een klontje, toch?
Hier zomaar een lijst van wat uitdagingen: Port au Prince was voor de aardbeving erg dicht bebouwd, vaak zo dicht dat er geen wegen zijn en alleen nauwe paadjes. Veel slechte huisjes stonden erg dicht tegen elkaar aan in bergachtig terrain en in ravijnen. Die zijn en masse tegen de vlakte gegaan, met duizenden mensen erin. Slopen en puinruimen daar is ontzettend moeilijk, want er kan geen zware machine bij komen. Als die machines er al zijn, want die waren er niet voor de aardbeving, en die komen nu pas mondjesmaat binnen omdat de overheid van Haiti bijna niets de haven uit laat komen. Ongelofelijk genoeg heeft ons materiaal voor 2000 tijdelijke huisjes (voor 3 tot 5 jaar) maar liefst 4 maanden in de haven gelegen voordat de overheid het door de douane liet. Terwijl 1.3 miljoen mensen onder zeiltjes leven. Dat gebeurt nog steeds met bijvoorbeeld onze auto's, inclusief ambulances, IT materiaal, en Abby en mijn persoonlijke container uit Pakistan. Die staat sinds Augustus vast in de haven. Puin moet dus geruimd worden met de hand. Dat is moeilijk en gevaarlijk. Moeilijk omdat hele ruines met sloophamers neergehaald moet worden, en dan het puin in emmers naar de wegen gebracht moet worden. Gevaarlijk omdat mensen niet weten hoe er gesloopt moet worden, en omdat er nog veel lichamen in de gebouwen liggen. Daar zijn dus gezondsheidsrisico's aan verbonden. Veel stoffelijke overschotten gaan nu met het puin de vuilnisbelt op, of worden gedumpt in de drainagekanalen. Dat zijn moeilijke dingen om aan te denken, zeker in een land waar Voodoo en Christelijke tradities samen belangrijke symbolische waarden geven aan begrafenissen.
Als stukjes land vrij van puin gemaakt zijn komt de vraag wie het recht heeft er te wonen. Ik heb een kadasterkaart gezien uit 1795 van downtown Port au Prince. In die tijd had elke stukje land 1 eigenaar. In 2010 heeft elk stukje land gemiddeld 117 legale eigenaars. Niemand weet wie echt de eigenaar is, en er dus het recht heeft om er te wonen. Onze oplossing is om de huisjes niet permanent te maken. Dat maakt ze legaal gezien "meubilair" en kunnen mensen dus de boel oppakken en er mee weg gaan mocht de overheid ze dwingen.
We zijn ook bewust passief in het vragen van toestemming aan de overheid om op plaatsen huisjes te bouwen. Een VN organisatie deed dat wel, en kreeg toestemming voor 3 van de 50 woningen. De andere woningen mochten niet gebouwd worden omdat er geen belasting over grond was betaald. Maar wij willen niet een verlengstuk worden van de Haitiaanse belastingdienst. Wij willen mensen in betere woninkjes krijgen - wat onze donoren ook van ons verwachten. Ons standpunt is dus dat we de situatie niet permanent maken, maar wel humaner.
We hebben zo inmiddels bijna 600 families in 5 wijken aan een nieuw huisje geholpen, en hebben de machine nu op de rails om er 125 tot 150 per week te doen tot we samen met partners er meer dan 8000 gebouwd hebben. In sommige gebieden maakt dat nu al echt een verschil. In Delmas 62, een klein bergje net buiten zicht van de belangrijke Rue de Delmas die door de stad loopt, hebben we er inmiddels bijna 100 staan. Toen ik die site in julie ging bekijken om te zien wat we er konden doen was ik zwaar onder de indruk. De mensen daar hadden geen schijn van kans tijdens de aardbeving en tientallen mensen lagen nog onder het puin. Bijna geen huisje overeind. Er waren voor de aardbeving al geen wegen en nu waren de nauwe steegjes ook nog vol met puin. Heel zelfstandig maar met een beetje hulp van CRS is het puin voor meer dan 100 huisjes opgeruimd, emmertje voor emmertje. Daar zijn nu kleine pastelkleurige houten huisjes voor in de plaats gekomen. In plaats van ruines en de dood ruikt het er nu naar Creools eten en staan er plantjes voor huisjes. Echt indrukwekkend en ook emotioneel, zeker omdat het met mijn werk vaak moeilijk te meten is wat voor impact het heeft. (Wat het moeilijk te verkopen maakt aan sommige rechtse Nederlandse politieke partijen.)
De volgende fase is de voorziening van veilig water en goede latrines. Port au Prince heeft nooit riolering gehad en geen noemenswaardig drinkwatersysteem. Er zijn wel wat leidingen, maar die waren al slecht voor de aardbeving, en die zijn er nu helemaal slecht aan toe. Mensen kopen drinkwater als ze het kunnen betalen en vangen regenwater op voor andere doeleinden. Dat is ook de situatie in mijn eigen huis. Nu willen we elke familie of groepjes families van een veilige en duurzame latrine voorzien, en ze ook helpen om meer en veiliger het regenwater op te slaan. Dat is alweer een hele nieuwe uitdaging, zeker omdat er zo weinig ruimte is in de wijken.
Maar veilige toiletten en drinkwater is extreem belangrijk. Je hebt misschien gehoord van de cholera-uitbraak die sinds twee weken Haiti teistert. Ik heb me nooit gerealiseerd hoe gevaarlijk dit is, maar cholera is binnen 24 uur dodelijk als het niet direct behandeld wordt. Simpele vloeistoffen en antibiotica zijn de kuur. Tot nu toe zijn er meer dan 7000 ziektegevallen en 400 doden gevallen. De ziekte, die al meer dan 50 jaar niet meer op het eiland Hispaniola (Haiti & Dominicaanse Republiek) aangetroffen is is waarschijnlijk uit Zuid Azie overgekomen. De kans is dat die is meegebracht door de onpopulaire VN vredesmacht die veel soldaten uit Pakistan, India, Bangladesh, Nepal, etc heeft. Dat zal de relaties niet ten goede komen.
Maar terwijl we ons dus allemaal willen focussen op de aardbevingsresponse, moesten we twee weken geleden ineens alles laten vallen om de cholera-uitbraak te beperken. De beste manier om verspreiding te voorkomen is goede hygiene en veilig drinkwater. Mijn team is een soort van "snelle response groep" in Port au Prince, en dus hebben we binnen 24 uur zeep, water purificatietabletten en flyers met hygiene informatie en informatie over cholera verspreid aan meer dan 50.000 mensen in onze werkgebieden. Hopelijk kunnen we een cholerauitbraak in Port au Prince voorkomen. Als we de ziekte in de stad krijgen, waar dus 1.3 miljoen mensen nog steeds in kampen met slechte hygiene en beperkt drinkwater leven, dan is de katastrofe niet te overzien. Helaas gebruiken mensen in nood elk water dat ze kunnen krijgen, zoals ik in februari ook zag toen in het verwoeste oude hart van de stad de mensen overstromend rioleringswater opvingen om te gebruiken.
Des te groter de vrees dus toen we een dag of 10 geleden orkaan Tomas over de Nederlandse antillen zagen gaan. Al snel werd duidelijk dat Tomas richting Haiti zou gaan komen, en het laatste dat we nu zouden willen was orkaanwinden die de kampen zouden vernietigen, maar ook de transitionele huisjes die vele organisaties inmiddels gebouwd hebben. Daarbij brengen orkanen een heleboel regen, en dat brengt weer het risico van het overstromen van latrines, het verpesten van putwater, en het overstromen van rioleringen en rivieren. Dat is dus het laatste wat je wilt tijdens een cholera-uitbraak. De laatste 4 dagen hebben dus in het teken gestaan van Tomas. Mijn team, terwijl we nog bezig waren met zeep en waterpurificatietabletten voor de cholera (totaal meer dan 80.000 mensen bereikt) kon weer vol aan de bak gisteren om mensen in kampen en onze werkgebieden te vertellen over de orkaan: schuil in betonnen gebouwen, ga naar hogere grond, en purificeer of kook je water als er overstromingen komen.
Dat was moeilijk om aan mensen in kampen duidelijk te maken: de allerarmsten die in wijken woonden die echt volledig tegen de vlakte zijn gegaan zijn de mensen die nergens anders heen kunnen. Zij reageerden verontrust en gefrustreerd: waar kunnen we heen? Waarom breng je ons dit nieuws over die orkaan terwijl je geen oplossing hebt? En die hadden we ook niet. Maar mensen moeten weten wat er aan komt, zodat ze geinformeerde beslissingen kunnen nemen. En hopelijk leren de overheid en organisaties verantwoordelijk voor de kampen dat ze daar meer op moeten focussen, en minder op fondsenwerven en verkiezingen. Dan waren er nu noodplannen en –oplossingen voor alle kampen geweest.
Wij zijn vandaag dus in "hunker down". Dat betekent: thuis zitten, met voldoende eten, drinkwater, batterijen, diesel voor de aggregaat, mijn blackberry en een back-up telefoon bij de hand, en alles wat weg kan waaien binnen of vastgebonden. Tomas raast op dit moment als een categorie 1 orkaan voorbij de westkust van Haiti. We hebben in Port au Prince 24 uur non-stop regen gehad, maar de eerste berichten van collega's in de lagere delen van de stad zijn positief: de kampen zijn nat, maar niet overstroomd. Morgenvroeg om 8 uur gaan we weer op pad. Een snelle assessment in onze kampen en wijken om de schade op te nemen. Als het foute boel is dan zijn we klaar om te reageren met tentzeilen, water purificatie-tabletten, hygiene-kits en als het moet ook weer eten. In andere delen van het land zijn onze kantoren ook klaar om te reageren. In Les Cayes en Jeremie zijn ze gewend aan dit soort weer, en zijn ze een geoliede machine.
Ik hoop voor iedereen dat het gewoon allemaal meevalt. Haiti heeft een verschrikkelijk jaar achter de rug en we vechten nog steeds elke dag gewoon om puin uit de stad en mensen in betere woningen te krijgen, met water, toiletten, een economie, veiligheid en onderwijs. Orkanen en cholera helpen hier niet bij. "Haiti needs a break," dat is wat mij betreft het motto.
Groetjes vanuit stormachtig Port au Prince.
Niek
Op de dag dat we in "hunker down" zitten als gevolg van orkaan Tomas, vind ik eindelijk weer wat tijd om wat op te schrijven.
Haiti is de laatste maanden ronduit hektisch gebleven. Sinds Abby en ik de transfer maakten van Pakistan naar hier - dit was eind mei - hebben we gemiddeld tussen de 60 en 70 uur per week gewerkt. Ik had verwacht dat pakweg 6 maanden na de aardbeving het tempo wel wat omlaag zou gaan, maar dat is gewoon niet het geval. Deels om goede redenen - we hebben een heel goed programma waar we met enthousiasme aan werken - en deels omdat Haiti in de hoek zit waar de klappen vallen.
Allereerst ons programma. Ik run een team dat zich inzet om een deel van de 1,3 miljoen mensen die sinds de aardbeving in meer dan 1200 kampen in de stad wonen terug te krijgen naar hun buurten. We gaan daarvoor voor een "integrale en holistische aanpak". Dat betekent dat we een aantal zwaar getroffen buurten hebben uitgekozen en in die buurten een volledig pakket van diensten aanbieden: puin ruimen, slopen, reparen, transitionele huisjes bouwen, werkverschaffing, bescherming van kwetsbare groepen, water en sanitatie, en misschien ook nog onderwijs en andere publieke infrastructuur. Met het aanbieden van dat volledige pakket hopen we buurten weer aantrekkelijk te maken voor mensen om naar terug te keren, en zo dus vrijwillig de kampen te verlaten.
Klaar als een klontje, toch?
Hier zomaar een lijst van wat uitdagingen: Port au Prince was voor de aardbeving erg dicht bebouwd, vaak zo dicht dat er geen wegen zijn en alleen nauwe paadjes. Veel slechte huisjes stonden erg dicht tegen elkaar aan in bergachtig terrain en in ravijnen. Die zijn en masse tegen de vlakte gegaan, met duizenden mensen erin. Slopen en puinruimen daar is ontzettend moeilijk, want er kan geen zware machine bij komen. Als die machines er al zijn, want die waren er niet voor de aardbeving, en die komen nu pas mondjesmaat binnen omdat de overheid van Haiti bijna niets de haven uit laat komen. Ongelofelijk genoeg heeft ons materiaal voor 2000 tijdelijke huisjes (voor 3 tot 5 jaar) maar liefst 4 maanden in de haven gelegen voordat de overheid het door de douane liet. Terwijl 1.3 miljoen mensen onder zeiltjes leven. Dat gebeurt nog steeds met bijvoorbeeld onze auto's, inclusief ambulances, IT materiaal, en Abby en mijn persoonlijke container uit Pakistan. Die staat sinds Augustus vast in de haven. Puin moet dus geruimd worden met de hand. Dat is moeilijk en gevaarlijk. Moeilijk omdat hele ruines met sloophamers neergehaald moet worden, en dan het puin in emmers naar de wegen gebracht moet worden. Gevaarlijk omdat mensen niet weten hoe er gesloopt moet worden, en omdat er nog veel lichamen in de gebouwen liggen. Daar zijn dus gezondsheidsrisico's aan verbonden. Veel stoffelijke overschotten gaan nu met het puin de vuilnisbelt op, of worden gedumpt in de drainagekanalen. Dat zijn moeilijke dingen om aan te denken, zeker in een land waar Voodoo en Christelijke tradities samen belangrijke symbolische waarden geven aan begrafenissen.
Als stukjes land vrij van puin gemaakt zijn komt de vraag wie het recht heeft er te wonen. Ik heb een kadasterkaart gezien uit 1795 van downtown Port au Prince. In die tijd had elke stukje land 1 eigenaar. In 2010 heeft elk stukje land gemiddeld 117 legale eigenaars. Niemand weet wie echt de eigenaar is, en er dus het recht heeft om er te wonen. Onze oplossing is om de huisjes niet permanent te maken. Dat maakt ze legaal gezien "meubilair" en kunnen mensen dus de boel oppakken en er mee weg gaan mocht de overheid ze dwingen.
We zijn ook bewust passief in het vragen van toestemming aan de overheid om op plaatsen huisjes te bouwen. Een VN organisatie deed dat wel, en kreeg toestemming voor 3 van de 50 woningen. De andere woningen mochten niet gebouwd worden omdat er geen belasting over grond was betaald. Maar wij willen niet een verlengstuk worden van de Haitiaanse belastingdienst. Wij willen mensen in betere woninkjes krijgen - wat onze donoren ook van ons verwachten. Ons standpunt is dus dat we de situatie niet permanent maken, maar wel humaner.
We hebben zo inmiddels bijna 600 families in 5 wijken aan een nieuw huisje geholpen, en hebben de machine nu op de rails om er 125 tot 150 per week te doen tot we samen met partners er meer dan 8000 gebouwd hebben. In sommige gebieden maakt dat nu al echt een verschil. In Delmas 62, een klein bergje net buiten zicht van de belangrijke Rue de Delmas die door de stad loopt, hebben we er inmiddels bijna 100 staan. Toen ik die site in julie ging bekijken om te zien wat we er konden doen was ik zwaar onder de indruk. De mensen daar hadden geen schijn van kans tijdens de aardbeving en tientallen mensen lagen nog onder het puin. Bijna geen huisje overeind. Er waren voor de aardbeving al geen wegen en nu waren de nauwe steegjes ook nog vol met puin. Heel zelfstandig maar met een beetje hulp van CRS is het puin voor meer dan 100 huisjes opgeruimd, emmertje voor emmertje. Daar zijn nu kleine pastelkleurige houten huisjes voor in de plaats gekomen. In plaats van ruines en de dood ruikt het er nu naar Creools eten en staan er plantjes voor huisjes. Echt indrukwekkend en ook emotioneel, zeker omdat het met mijn werk vaak moeilijk te meten is wat voor impact het heeft. (Wat het moeilijk te verkopen maakt aan sommige rechtse Nederlandse politieke partijen.)
De volgende fase is de voorziening van veilig water en goede latrines. Port au Prince heeft nooit riolering gehad en geen noemenswaardig drinkwatersysteem. Er zijn wel wat leidingen, maar die waren al slecht voor de aardbeving, en die zijn er nu helemaal slecht aan toe. Mensen kopen drinkwater als ze het kunnen betalen en vangen regenwater op voor andere doeleinden. Dat is ook de situatie in mijn eigen huis. Nu willen we elke familie of groepjes families van een veilige en duurzame latrine voorzien, en ze ook helpen om meer en veiliger het regenwater op te slaan. Dat is alweer een hele nieuwe uitdaging, zeker omdat er zo weinig ruimte is in de wijken.
Maar veilige toiletten en drinkwater is extreem belangrijk. Je hebt misschien gehoord van de cholera-uitbraak die sinds twee weken Haiti teistert. Ik heb me nooit gerealiseerd hoe gevaarlijk dit is, maar cholera is binnen 24 uur dodelijk als het niet direct behandeld wordt. Simpele vloeistoffen en antibiotica zijn de kuur. Tot nu toe zijn er meer dan 7000 ziektegevallen en 400 doden gevallen. De ziekte, die al meer dan 50 jaar niet meer op het eiland Hispaniola (Haiti & Dominicaanse Republiek) aangetroffen is is waarschijnlijk uit Zuid Azie overgekomen. De kans is dat die is meegebracht door de onpopulaire VN vredesmacht die veel soldaten uit Pakistan, India, Bangladesh, Nepal, etc heeft. Dat zal de relaties niet ten goede komen.
Maar terwijl we ons dus allemaal willen focussen op de aardbevingsresponse, moesten we twee weken geleden ineens alles laten vallen om de cholera-uitbraak te beperken. De beste manier om verspreiding te voorkomen is goede hygiene en veilig drinkwater. Mijn team is een soort van "snelle response groep" in Port au Prince, en dus hebben we binnen 24 uur zeep, water purificatietabletten en flyers met hygiene informatie en informatie over cholera verspreid aan meer dan 50.000 mensen in onze werkgebieden. Hopelijk kunnen we een cholerauitbraak in Port au Prince voorkomen. Als we de ziekte in de stad krijgen, waar dus 1.3 miljoen mensen nog steeds in kampen met slechte hygiene en beperkt drinkwater leven, dan is de katastrofe niet te overzien. Helaas gebruiken mensen in nood elk water dat ze kunnen krijgen, zoals ik in februari ook zag toen in het verwoeste oude hart van de stad de mensen overstromend rioleringswater opvingen om te gebruiken.
Des te groter de vrees dus toen we een dag of 10 geleden orkaan Tomas over de Nederlandse antillen zagen gaan. Al snel werd duidelijk dat Tomas richting Haiti zou gaan komen, en het laatste dat we nu zouden willen was orkaanwinden die de kampen zouden vernietigen, maar ook de transitionele huisjes die vele organisaties inmiddels gebouwd hebben. Daarbij brengen orkanen een heleboel regen, en dat brengt weer het risico van het overstromen van latrines, het verpesten van putwater, en het overstromen van rioleringen en rivieren. Dat is dus het laatste wat je wilt tijdens een cholera-uitbraak. De laatste 4 dagen hebben dus in het teken gestaan van Tomas. Mijn team, terwijl we nog bezig waren met zeep en waterpurificatietabletten voor de cholera (totaal meer dan 80.000 mensen bereikt) kon weer vol aan de bak gisteren om mensen in kampen en onze werkgebieden te vertellen over de orkaan: schuil in betonnen gebouwen, ga naar hogere grond, en purificeer of kook je water als er overstromingen komen.
Dat was moeilijk om aan mensen in kampen duidelijk te maken: de allerarmsten die in wijken woonden die echt volledig tegen de vlakte zijn gegaan zijn de mensen die nergens anders heen kunnen. Zij reageerden verontrust en gefrustreerd: waar kunnen we heen? Waarom breng je ons dit nieuws over die orkaan terwijl je geen oplossing hebt? En die hadden we ook niet. Maar mensen moeten weten wat er aan komt, zodat ze geinformeerde beslissingen kunnen nemen. En hopelijk leren de overheid en organisaties verantwoordelijk voor de kampen dat ze daar meer op moeten focussen, en minder op fondsenwerven en verkiezingen. Dan waren er nu noodplannen en –oplossingen voor alle kampen geweest.
Wij zijn vandaag dus in "hunker down". Dat betekent: thuis zitten, met voldoende eten, drinkwater, batterijen, diesel voor de aggregaat, mijn blackberry en een back-up telefoon bij de hand, en alles wat weg kan waaien binnen of vastgebonden. Tomas raast op dit moment als een categorie 1 orkaan voorbij de westkust van Haiti. We hebben in Port au Prince 24 uur non-stop regen gehad, maar de eerste berichten van collega's in de lagere delen van de stad zijn positief: de kampen zijn nat, maar niet overstroomd. Morgenvroeg om 8 uur gaan we weer op pad. Een snelle assessment in onze kampen en wijken om de schade op te nemen. Als het foute boel is dan zijn we klaar om te reageren met tentzeilen, water purificatie-tabletten, hygiene-kits en als het moet ook weer eten. In andere delen van het land zijn onze kantoren ook klaar om te reageren. In Les Cayes en Jeremie zijn ze gewend aan dit soort weer, en zijn ze een geoliede machine.
Ik hoop voor iedereen dat het gewoon allemaal meevalt. Haiti heeft een verschrikkelijk jaar achter de rug en we vechten nog steeds elke dag gewoon om puin uit de stad en mensen in betere woningen te krijgen, met water, toiletten, een economie, veiligheid en onderwijs. Orkanen en cholera helpen hier niet bij. "Haiti needs a break," dat is wat mij betreft het motto.
Groetjes vanuit stormachtig Port au Prince.
Niek
-
05 November 2010 - 21:32
Henriëtte:
We leven van harte mee.Wat een rampspoed trekt er toch over de wereld. Gelukkig dat jullie je handen uit je mouwen kunnen steken.
Wees voorzichtig! -
06 November 2010 - 15:28
Annette En Frans:
Een scenario wat je niet zou kunnen bedenken. Je beschrijft de omstandigheden alsof het niet te geloven is. Hou je goed en 'wees voorzichtig' om de woorden van jullie mam te herhalen. -
15 December 2011 - 17:51
Theo Molenbrugge:
Hoi Niek, wat grappig dat we collega's zijn! Ik had Brian al wel een keer ontmoet, maar verder nog geen Nederlanders. Helaas staat Haiti niet op mijn programma, al gaan mijn audit-collega's wel binnenkort die kant op. Hopelijk een volgende keer!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
